Was er echt een wijzerplaat van het lot?

De vijfde Indiana Jones De film stuurt de onverschrokken archeoloog van Harrison Ford op een zoektocht naar wat de titel de “Dial of Destiny” noemt. Niemand in de film noemt hem zo; Indy en zijn vrienden noemen het de “Archimedes Dial”.

In Destiny-weergave, vindt Indy dit artefact in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog. De Duitsers verzamelen diverse historische voorwerpen van waarde en vervoeren deze per trein naar Berlijn. Indy sluipt aan boord om de speer van Longinus op te halen – vermoedelijk de speer waarmee Jezus Christus werd gestoken tijdens zijn kruisiging.

Tijdens zijn zoektocht naar de speer stuit Indy op de helft van de wijzerplaat van Archimedes, die onmiddellijk herkent als onderdeel van een object dat is gemaakt door de oude Griekse wiskundige Archimedes. Zodra de twee helften van deze wijzerplaat zijn samengevoegd en geactiveerd, kunnen ze de toekomst voorspellen – en zelfs “scheuren in de tijd” lokaliseren. Iemand die die wijzerplaat bedient, zou de mogelijkheid hebben om deze spleten te vinden en ze vervolgens te gebruiken om naar het verleden te reizen en mogelijk de loop van de geschiedenis te veranderen.

O Indiana Jones films mixen altijd authentieke geschiedenis met mythen en legendes. Deze wijzerplaat is lang niet zo beroemd als sommige van de andere artefacten waar Indy naar op zoek was, zoals de Heilige Graal van Indiana Jones en de laatste kruistochtof de Ark van het Verbond Raiders van de verloren ark. Maar Destiny-weergavede doelknop is min of meer een echt object.

ZIE MEER INFORMATIE: Het verhaal van de beste Indiana Jones film nooit gemaakt

De historische feiten zijn fascinerend, hoewel veel minder sensationeel dan die in de film. Sommigen hebben gespeculeerd dat de eigenlijke wijzerplaat is gemaakt door Archimedes, maar dat is slechts één van de vele theorieën over wie het heeft gemaakt, waar en waarom. Daarom noemen historici het niet de Archimedes-wijzerplaat; ze noemen zichzelf het “Antikythera-mechanisme”, genoemd naar het Griekse eiland in de buurt van waar het artefact voor het eerst werd ontdekt. (In de film noemen personages het af en toe “The Antikythera”. Misschien besloot schrijver/regisseur James Mangold dat het op die manier koeler en mysterieuzer zou klinken, zonder “mechanisme”.)

Het enigszins verrassende verhaal van de ontdekking van het mechanisme staat niet ver af van de details die worden gerapporteerd in Bestemmingsmarkering. Duikers vonden het, samen met een verscheidenheid aan andere antiquiteiten, in een schipbreuk voor de kust van Antikythera in 1901. Maar in tegenstelling tot de wijzerplaat van de film, die in onberispelijke vorm is en nog steeds functioneert, is het eigenlijke mechanisme door de eeuwen heen zwaar beschadigd. ging onder de zee door.

In plaats van twee intacte helften die kunnen worden gecombineerd tot een geheel en geactiveerd, bestaat het Antikythera-mechanisme, waarvan wordt aangenomen dat het dateert uit ongeveer 200 voor Christus, nu in 82 verschillende fragmenten – en er zijn meer stukken die kunnen ontbreken. Dus zelfs als je al deze onderdelen zou kunnen bemachtigen en ze weer in elkaar zou kunnen zetten, zou je ze niet zomaar kunnen aansluiten en op tijd rondvliegen op zoek naar scheuren.

In werkelijkheid duurde het tientallen jaren voordat historici het mechanisme volledig in detail onderzochten en de betekenis en oorsprong ervan begonnen te ontrafelen. Volgens Smithsonian.com “onthulden röntgenfoto’s in de jaren 70 en 90 dat het apparaat de bewegingen van de hemel moet hebben nagebootst” om de bewegingen van hemellichamen in kaart te brengen.

Dit is hoe dat artikel het eigenlijke mechanisme beschrijft:

Het Antikythera-mechanisme was qua grootte vergelijkbaar met een open haardklok, en stukjes hout die in de fragmenten zijn gevonden, suggereren dat het in een houten kist was gehuisvest. Net als een horloge zou de kast een grote ronde wijzerplaat hebben met draaiende wijzers. Aan de zijkant zat een knop of kruk om het mechanisme naar voren of naar achteren te draaien. En als de hendel draaide, bewogen treinen van in elkaar grijpende tandwielen minstens zeven handen met verschillende snelheden. In plaats van uren en minuten gaven de wijzers de hemelse tijd aan: één voor de zon, één voor de maan en één voor elk van de vijf planeten die met het blote oog zichtbaar zijn: Mercurius, Venus, Mars, Jupiter en Saturnus. Een zwart met zilveren draaiende bal toonde de fase van de maan. Inscripties legden uit welke sterren op een bepaalde datum opkwamen en ondergingen. Er waren ook twee kiessystemen aan de achterkant van de kast, elk met een pen die zijn eigen spiraalvormige groef volgde, zoals de stylus op een platenspeler. Een van deze wijzerplaten was een kalender. De andere toonde de timing van maan- en zonsverduisteringen.

Hoewel het mechanisme de magische mogelijkheden mist om de toekomst te voorspellen (of “tijdsverschillen” te lokaliseren die niet echt zijn), wordt de echte wijzerplaat nu beschouwd als ‘s werelds eerste computer – zo geavanceerd voor zijn tijd van oorsprong dat sommigen zelfs hebben beweerd dat het “Het kwam van een buitenaards ruimtevaartuig.” (Indiana Jones heeft er ooit een gezien, dus hij zou die theorie kunnen volgen.)

Het feit dat dit ding van enkele millennia geleden een van de voorouders is van hetzelfde apparaat waarmee Harrison Ford zijn jongere zelf kon spelen in Indiana Jones en de wijzerplaat van het lot meer dat het Antikythera-mechanisme het waard maakt om door Indiana Jones te worden achtervolgd. Maar als je het echte Antikythera-mechanisme wilt zien, hoef je niet de wereld rond te reizen. De overgebleven stukken – samen met replica’s van hoe de voltooide wijzerplaat eruit zou kunnen hebben gezien – worden tentoongesteld in het Nationaal Archeologisch Museum in Athene, Griekenland.