Dus je denkt aan de roman van Vladimir Nabokov Bleek vuur, een “nep” gedicht gevolgd door een verwarde “notatie” die samen een sardonisch maar tragisch verhaal oplevert, is dit een soort triomf van het modernisme? Ja, maar in de collectie van Eco bevindt zich een 18e-eeuws boek van Thémiseul de Saint-Hyacinthe genaamd Het meesterwerk van een onbekendewat een lang nepcommentaar is op een onzinnig vers, geschreven door Eco in zijn boek Het plantaardige geheugenwaarvan ik denk dat het nog niet volledig in het Engels is vertaald, wat jammer is.
De film, geregisseerd door Davide Ferrario, combineert archiefinterviews met de immer opgewekte Eco, eigentijdse beelden van zijn familie en vriendelijke geleerden die zijn ongelooflijke boeken en hun vaak macabere illustraties bestuderen, en acteurslezingen van Eco’s werk. Deze laatste momenten worden soms geënsceneerd in een stijl die een beetje schattig wordt (compleet met animatie), maar ze brengen tot op zekere hoogte de breedte van Eco’s gedachten over. Deze componenten worden aangevuld met prachtige foto’s uit opmerkelijke bibliotheken over de hele wereld, een ontwerp dat zo futuristisch is dat ik betwijfelde of het echt was, maar de aftiteling bevestigt van wel. Er is hier niet veel van een ecologisch oorsprongsverhaal; hij vertelt een grappig verhaal over hoe hij als student een deal sloot met een theatermanager om toneelstukken goedkoop of gratis te zien als hij en zijn vrienden hard applaudisseerden, herinnert zich dan dat hij altijd voor het laatste bedrijf moest vertrekken, dus bracht hij een bijvoorbeeld vele jaren niet weten “wat er met Oedipus is gebeurd”.
Hoewel de kronkels van Eco’s geest en zijn plezier in zogenaamde “nepboeken” verbijsterend krachtig zijn, is Eco zelf niet onwetend over hoe verzonnen kennis kan schaden of doden. Hij noemt ons eigen brein de bron van ‘organisch geheugen’. Boeken, fysieke boeken, zijn plantengeheugen. De siliciumchips in onze telefoons en computers vertegenwoordigen mineraal geheugen. Een goede herinnering is niet altijd goed. Eco citeert een van zijn (en eigenlijk alle) favoriete schrijvers, Jorge Luis Borges, wiens korte verhaal Funes de memorabele het gaat over een man die alles onthoudt. ‘En hij is een idioot,’ zegt Eco ronduit. Een goed geheugen is selectief. Volgens Eco is internet dus “de encyclopedie, volgens Funes”.