De kou past natuurlijk in het verhaal. Op de Academie wordt een cadet genaamd Fry niet alleen dood aangetroffen – door ophanging, zo wordt aanvankelijk aangenomen – maar met zijn hart eruit gerukt. De doodsbange schoolinspecteurs, bang voor een schandaal dat de doodsteek voor de lokale bevolking zou kunnen betekenen, schakelen een gepensioneerde politieagent in om het te onderzoeken.
Augustus Landor, gespeeld door Bale, is een eenzame ‘cabaneiro’, een weduwnaar wiens nog niet helemaal volwassen dochter een paar jaar eerder zijn huis verliet. Hij houdt van drinken, heeft een goedhartige herbergier (Charlotte Gainsbourg) als zijn slaappartner en is ondanks zijn droge humor vatbaar voor melancholie. Hij zou een bekentenis van een crimineel hebben verkregen met niets meer dan een “doordringende blik”.
Harten uit lijken halen – er komt er nog een – is nogal suggestief. En al snel snuffelt Landor aan duivelaanbidding. Een cadet die de rechercheur in de gaten houdt, vindt deze aanwijzing niet betrouwbaar. De moordenaar, benadrukt hij, was “een dichter”.
Deze cadet is een zekere Edgar Allan Poe, een gevoelige outcast onder militaristische opscheppers en natuurlijk een toekomstige dichter. Vreemd genoeg gespeeld door Harry Melling, die ook eng was in “The Ballad of Buster Scruggs”, wordt Poe onder de hoede van Landor genomen. Het paar heeft een bijzondere interesse in de arts van de academie, Daniel Marquis (Toby Jones), en zijn familie. Deze clan zou de Addams kunnen laten rennen voor hun geld. Mevr. Markies wordt in minder dan een moment gegeven aan krakend huishoudelijk porselein. Dochter Lea (Lucy Boynton) speelt prachtig piano en is erg buiten adem en lijdt aan wat hier wordt aangeduid als “de vallende ziekte”. Natuurlijk wordt Edgar verliefd op haar – ook alle andere West Point-jongens. Lea merkt op dat Edgar’s morbiditeit goed bij hem past, en hij reciteert op zijn beurt zijn poëtische meditaties over “Lenore” voor haar. De titel van het verhaal is hiervan afgeleid.
Aangepast naar een roman van Louis Bayard, is “The Pale Blue Eye” een van die mysteries met zo’n beperkte cast van personages / verdachten dat het hoofdverhaal aanvoelt als een soort simulatie, en dat is het ook. Te weten: als je je afvraagt waarom een formidabele acteur als Bale tekende voor een rol waarin hij een paar moorden oplost en bijdraagt aan de ontwikkeling van een grote Amerikaanse literaire figuur en niet veel anders, dan doet hij dat niet. Pas nadat het zogenaamd centrale mysterie is opgelost, zet “The Pale Blue Eye” zich volledig in voor zijn echte deal en presenteert het volledig een verhaal van verlies en misplaatste resolutie. Bale’s karakterisering, subtiel en enigszins raadselachtig, bloeit hier. En uiteindelijk brandt het. De film is een eerbetoon aan de real-life figuur die onder meer de onbetwiste maker van de Amerikaanse detectivegeschiedenis zou worden, terwijl hij ook een huiveringwekkend licht werpt op de donkerste uithoeken van het menselijk hart.
Vandaag in de bioscoop en vanaf 6 januari beschikbaar op Netflix.
