Zabel Yesayan, een geweldige Armeense vrouw, overleefde de Armeense genocide, ballingschap en WOI terwijl ze rapporteerde en zich uitsprak over onrecht. Ze was een feministe en pacifist, maar ook een verslaggever die de wereld met passie en empathie vertelde over de Armeense genocide en de impact ervan. Ze was een onconventionele vrouw en moeder die lange periodes weg was van haar familie, Armeense vluchtelingen hielp en verslag deed van de vele wreedheden waarvan ze getuige was.
In jouw leven. Zabel heeft naast artikelen en essays tien boeken geschreven. Haar boeken bespraken de rol van vrouwen in de Armeense cultuur, de impact van de Armeense genocide en het leven van Armeniërs in de diaspora. Ze schreef in het Frans en in het Armeens. Ze schreef meestal onder haar eigen naam, maar gebruikte een pseudoniem wanneer het blootleggen van wreedheden te gevaarlijk werd. Ze vocht voor de Armeense soevereiniteit en daagde tegelijkertijd de traditionele rollen van Armeense vrouwen uit.
Zabel werd geboren in 1878 in Constantinopel (de stad die nu bekend staat als Istanbul) tijdens de Russisch-Turkse oorlog van 1877-1878. Ze publiceerde haar eerste gedicht toen ze zestien was. Haar vader moedigde haar aan om schrijver te worden, en ze zette door ondanks de waarschuwing van auteur Sırpuhi Düsap, een Armeense romanschrijver, dat het leven als vrouw en als auteur moeilijk zou zijn:
Wanneer mevr. Düsap hoorde dat ook ik op het punt stond een literaire carrière te beginnen, mevrouw. Düsap waarschuwde me dat een doornenkroon, in plaats van een lauwerkrans, de vrouwen op deze weg wachtte. In deze wereld van ons wordt het niet getolereerd als een vrouw het goed doet en een plek voor zichzelf opeist. Daarvoor zou de vrouw ver boven het gemiddelde moeten zijn en hij voegde eraan toe: “Een man kan een gemiddelde schrijver zijn, maar een vrouw nooit!”
Zabel ging naar Parijs, waar hij studeerde aan de Sorbonne Universiteit. Daar ontmoette ze een schilder genaamd Dickran Yesayan, met wie ze een zoon en een dochter kreeg. Ze keerde terug naar Armenië na de Jong-Turkse revolutie, die meer rechten beloofde (maar niet waarmaakte) voor Armeniërs die in het Ottomaanse rijk woonden. Ze deed verslag van wreedheden tegen Armeniërs, met name de Adama-bloedbaden in 1909, die ze beschreef in journalistieke artikelen en in haar boek Tussen de ruïnes.
Aanvallen op Armeniërs binnen het Ottomaanse rijk namen toe tijdens de Eerste Wereldoorlog, met als hoogtepunt de Armeense genocide. Velen denken dat de genocide echt begon op 24 april 1915, toen Armeense leiders en intellectuelen werden gearresteerd en gedeporteerd of gevangengezet. Zabel was de enige vrouw op de lijst van degenen die waren geselecteerd voor ballingschap en gevangenschap. Ze ontsnapte en vluchtte het land uit. Terwijl ze Armeense vluchtelingen in de Kaukasus interviewde en hielp, bleef haar zoon bij zijn moeder in Constantinopel en woonden haar man en dochter in Frankrijk. In 1933 verhuisde ze met haar kinderen naar Sovjet-Armenië, waar ze bleef tot ze in 1937 werd gearresteerd tijdens een stalinistische zuivering.
Na haar arrestatie werd ze ondervraagd, gemarteld en veroordeeld tot executie. Ze bracht de nacht voor haar executie door met schrijven op de binnenkant van een luciferdoosje, met haar eigen bloed en een veiligheidsspeld. Op het laatste moment werd haar executie bespaard en in plaats daarvan verbannen naar Siberië. Ze verdween en zou in 1943 zijn overleden. Haar woorden leven voort:
Literatuur is geen sieraad, geen aangenaam tijdverdrijf, een mooie bloem. Literatuur is een wapen in de strijd tegen onrecht.
Hier zijn enkele websites met meer informatie over deze opmerkelijke vrouw:
Pomegranate Film Festival: Op zoek naar Zabel Yesayan
Oxford feministische pers: Zabel Yesayan
EVN-rapport: Zabel Yesayan, de hoop op gerechtigheid verborgen in een luciferdoosje
Istanboel Kadin Muzesi: Zabel Yesayan
https://www.zabelyesayan.info/2013/
Source by rezal