Maar alles is aan het veranderen. Soms is het onduidelijk of ze alleen is op dit eenzame eiland. Er verschijnen cijfers. Een witharige man staat ‘s nachts buiten. Een vrouw staat op haar dak. Of verschijnt in de volgende kamer. Er zijn momenten dat ze plotseling wordt omringd door zeven meisjes, allemaal met witte kappen en schorten. Onder de grond, in de druipende rotsachtige duisternis, zaten de mijnwerkers ineengedoken en keken naar haar op, kaarsen vastgebonden aan hun helmen. Geesten van de voormalige bewoners van het eiland? Een gele regenjas lijkt te suggereren dat hier een man is geweest, misschien was er een bootongeluk. Misschien is de scherpe steen in het midden van het veld een magnetische kracht, vibrerend met vroegere en huidige energieën. Het geluidsontwerp versterkt de minuut (je laarzen schrapen tegen kiezelstenen), en plotseling barst de stilte los. De radio komt tot leven met niet te ontcijferen berichten.
“Enys Men” legt zichzelf niet uit. Dit kan voor sommigen frustrerend zijn. Ik vond het aantrekkelijk, niet alleen stilistisch maar ook emotioneel. In zekere zin deed het denken aan “Jeanne Dielman, 23, quai du commerce, 1080 Bruxelles”, van Chantal Akerman, in haar toewijding aan herhaling, in haar geduld bij het opmerken van kleine veranderingen, in het transformeren van routine in iets vreemds, zelfs bedreigends. . Er zit spanning in eentonigheid. Als er verandering komt, valt het als een onheilspellend aambeeld uit de lucht.
Korstmos is een centraal symbool van “Enys Men”, diep en rijk aan zijn potentiële meervoudige betekenis. Het korstmos verspreidt zich over het eiland, een onstuitbare kracht, die door rotsen breekt en verticale stenen muren beklimt. Jenkin komt er keer op keer op terug, foto’s van hem die rotsblokken duwt, van kliffen klimt. Korstmos is mysterieus. Het lijkt op een plant, maar het is geen plant. Het zijn ook geen schimmels. Houdt zich niet aan strikte categorieën. In “Gaia”, een eco-horrorfilm uit 2021, neemt een gigantische schimmel een oerwoud over, en dat geldt ook voor de mensen die ongelukkig genoeg vastzitten aan de rand, waarbij een vrouw in wezen paddenstoelen uit haar huid laat schieten. Er is een soortgelijk gevoel van onweerstaanbare kracht in ‘Enys Men’, misschien bovennatuurlijk, misschien natuurlijk.
Wat dit allemaal betekent, wordt nooit openlijk vermeld. Dingen “kloppen” niet. Vind ik prima. Ik was gefascineerd door elk moment van deze griezelige en vreemde film. “Enys Men” maakte me terecht ongemakkelijk.
Niet elke film stuurt je naar een Google-konijnenhol op zoek naar meer informatie over korstmossen. Blijkbaar heb ik korstmossen al die tijd als vanzelfsprekend beschouwd. Ik weet wat het is, maar ik weet niet wat het is. Toen ik informatie googelde, stuitte ik op een prachtig gedicht van Jane Hirshfeld genaamd “Voor Lobaria, Usnea, Witch’s Hair, Map Lichen, Beard Lichen, Terrestrial Lichen, Shield Lichen.” Hirschfeld verwijst naar korstmossen als het “huwelijk van schimmels en algen” en noemt ze “luchtchemicaliën”.