Ben je nu wijzer? Ik ben aan het watertrappelen. En nu zou er een heel lange alinea kunnen volgen waarin de verschillende personages die door de acteurs worden gespeeld, worden geïntroduceerd en beschreven. Maar je zou toch verloren zijn, omdat zoveel uitvoeringen en vermommingen zo sluw effectief zijn. Ik zou je kunnen vertellen dat het werk van Halle Berry als onderzoeksverslaggever vanaf het midden van de jaren zeventig goed werkt voor mij, en de verdraaide wijsheid van Tom Hanks als een oude verhalenverteller is het meest ondoordringbaar.
Ik wanhoop. Ik denk dat je deze gedurfde en visionaire film, geregisseerd door Lana Wachowski, Tom Tykwer en Andy Wachowski, wel wilt zien. Waar je ook gaat, waar filmmensen samenkomen, het komt aan de orde. Diepgaande theorieën zullen worden voorgesteld. Iemand zal zeggen: “Ik weet niet wat ik in godsnaam heb gezien.” De namen van Freud en Jung verschijnen. En nu verwacht je dat ik het mysterie van het raadsel oplos en je een prachtig glimmend raadsel voorleg?
Soms kan de sleutel tot de ene film worden gesuggereerd door een andere. We weten dat de titel verwijst naar de eerste tekeningen van de vormen en het gedrag van wolken. Niet lang geleden zag ik een Zweedse film, “Simon and the Oaks”, over een dromerige jongen die een band kreeg met een eik. Op zijn ledematen ging hij liggen om fantasieboeken te lezen en liet zijn ogen dan rusten op de wolken erboven. Terwijl hij een boek las over woestijnzwervers, leken de wolken de vorm aan te nemen van een spookachtige karavaan kamelen in processie door de lucht.
Ik heb me nooit verveeld met “Cloud Atlas”. Bij mijn tweede bezichtiging gaf ik elke poging op om de logische verbanden tussen de threads, verhalen en personages te ontdekken. Het belangrijkste is dat ik mijn geest vrij liet om te spelen. Wolken zien er echt niet uit als kamelen, zeilboten of kastelen in de lucht. Ze zijn gewoon een natuurlijk proces op het werk. Dat geldt misschien ook voor ons leven. Omdat we geesten hebben en geen wolken, willen we vrijheid. Dit is de vorm die de personages in “Cloud Atlas” aannemen en hoe ze onze gedachten proberen te sturen. Elke concrete, feitelijke poging om de film terug te brengen tot koude feiten, om u te vertellen wat het ‘betekent’, is net zo zinloos als proberen een uurwerksinaasappel te construeren.
Maar oh, wat een film is dit! En wat een demonstratie van de magische en dromerige kwaliteiten van cinema. En wat een kans voor acteurs. En wat een sprong voorwaarts voor regisseurs, die zich bevrijden van de ketenen van narratieve continuïteit. En dus is de wijsheid van de oude man die in de vlammen kijkt volkomen logisch.