De crisis in “Everything Went Fine” begint op het allereerste moment. Emmanuèle (Sophie Marceau) zit aan een tafel in haar appartement te werken. De telefoon gaat. Ze hoort de beller, die wij niet horen. Ze vraagt: “Wanneer? Waar?” en rent dan meteen de deur uit. Zijn vader heeft een beroerte gehad en de beller is zijn zus Pascale (Géraldine Pailhas), die in het ziekenhuis wacht. De zussen haasten zich naar de IC om hem te controleren. Urgentie en crisis laten geen ruimte voor wat je achtergrondverhaal zou noemen. In plaats daarvan moeten we uitzoeken wie wie is, wat wat is en wat er aan de hand zou kunnen zijn. Deze aanpak is uiterst effectief en geeft de film, geregisseerd door de productieve en veelzijdige François Ozon, een gevoel van realisme, een situatie met hoge inzet maar op mensenmaat. Gebaseerd op het autobiografische boek Alles is goed gegaan door wijlen Emmanuèle Bernheim (een frequente Ozon-medewerker), is “Everything Went Fine” een emotioneel en complex portret van een gezin in crisis, waarbij de beroerte van de vader onderliggende scheuren, oude pijnen, nieuwe angsten blootlegt.
Emmanuèle en Pascale hebben een hechte relatie, compleet met gesprekken via ESP (een blik is een heel gesprek, zonder woorden), maar aangewakkerd door wrok die dateert uit de kindertijd. Pascale voedt twee kinderen op en Emmanuèle is romanschrijver, getrouwd met Serge (filmcurator, bezig met het plannen van een Luis Buñuel-festival). André, zijn bejaarde vader, gespeeld door André Dussollier (een bekend gezicht), nu aan één kant verlamd, is chagrijnig en onvoorspelbaar in zijn ziekte. Te oordelen naar enkele flashbacks, impressionistisch gepresenteerd in de manier waarop geheugenfragmenten werken, was hij een vluchtige, kleinzielige en egocentrische vader. (“Hij was een vreselijke vader”, zegt Emmanuèle, “maar ik hou van hem.”) Hun moeder, gespeeld door Charlotte Rampling, was een beeldhouwer voordat artritis en de ziekte van Parkinson haar handen ruïneerden. Ze lijdt haar hele leven aan een slopende depressie en is een perifere maar belangrijke figuur, de decennia van angst geëtst in haar gezicht, die haar ogen overschaduwen. De zussen hebben de leiding over het herstel van hun vader.
Dingen veranderen wanneer André Emmanuèle vraagt om hem te helpen sterven. Emmanuèle, die leed onder zijn wrede opmerkingen toen ze opgroeide, voelt een verplichting, dus stelt ze vragen. Het is een gevaarlijk voorstel. Hij zou naar Zwitserland moeten worden vervoerd voor “het recht om waardig te sterven”. Emmanuèle neemt contact op met een gepensioneerde arts die in een kliniek in Zwitserland werkt, en deze arts (gespeeld door de grote Hanna Schygulla) presenteert de opties. Wat begon als een vrij algemeen familieziektedrama, verandert in iets heel anders.
Emmanuèle Bernheim stierf in 2017. Ze was de dochter van rijke artistieke ouders, een vader van een kunstverzamelaar en een moeder van een beeldhouwer (weerspiegeld in de verfilming). Als bekroonde schrijfster heeft ze ook verschillende scenario’s geschreven met Ozon – “Under the Sand” (2000), “Swimming Pool” (2003), “5×2” (2004) en “Ricky” (2009). Claire Denis bewerkte haar roman “Friday Night” tot een film (2002) met in de hoofdrol Valérie Lemercier en Vincent Lindon. Bernheim schreef ook voor televisie. Haar werk is dicht en rijk, vol menselijke details, die te zien en te voelen zijn in de films die ze schreef. De details in “Everything Went Fine” hebben de onmiskenbare realiteitszin. Deze details leiden niet tot iets buitengewoons – zoals het one-bite broodje zalm, zoals de contactlenzen van Emmanuèle, zoals het festival van Buñuel – maar ze voelen heel echt aan, de dingen die je opvalt als het leven intens wordt als alles verandert. . Er komt een bepaald soort duidelijkheid. Dingen verschijnen naast elkaar, bijna alsof het leven zelf een literair concept is geworden. Deze elementen schreeuwen niet “Symbolen!” maar voel in plaats daarvan de textuur van het leven zoals het wordt geleefd.
Het leven gaat echter door, tegelijk met de crisis. André’s kleinzoon geeft een muziekrecital. Emmanuèle bezoekt een vriend en zwemt in de ijskoude oceaan, zich schuldig voelend omdat ze bij haar vader is weggegaan. Er zijn bezoeken aan de moeder, bijna onbereikbaar in haar stille verzet. Er wordt ook willekeurig gelachen als dingen absurd worden. De stekelige kleine interacties tussen de zussen maken deel uit van het leven, niet rampzalig of definitief. Zo zijn gezinnen. André is erg moeilijk en de flashbacks zijn pijnlijk. (“Stomme meid”, zegt hij tegen het kind Emmanuèle als ze in de war raakt bij het lezen van een wegenkaart. Of: “Ik zie dat je weer dronken wordt”, terwijl Emmanuèle onschuldig een stuk brood eet.) Ozon en Bernheim staan toe dat de vader zal complex zijn. Jeugdherinneringen kunnen pijnlijk zijn, maar ziektes kunnen perspectief bieden. Jij verzamelt. Dit is een zeer gevoelige en soepele film, subtiel geobserveerd en gemakkelijk in zijn presentatie.
André’s doodswens is slechts een klein deel van het tapijt van het leven. Niemand presteert bewust ‘excellent’; niemand bereikt de koperen ring. Deze set is een geloofwaardige familie. Marceau leeft volledig op het scherm, oscillerend tussen het oplossen van problemen met het recht van haar vader om te sterven, gekweld door ambivalentie, en het afhandelen van voorbereidingen (het opstellen van haar testament, enz.). Als ze moet huilen, verstopt ze zich in een badkamer. Pijn, angst en woede stralen uit Dussolliers gezicht, en zijn tederheid is even verrassend als frustrerend. Misschien hadden hun kinderen die tederheid kunnen gebruiken toen ze klein waren. Maar achteraf is geen 20/20. André had een bevoorrecht leven, maar er zijn complexiteiten, die zich allemaal beetje bij beetje in de film openbaren en nuances aan het personage toevoegen.Mensen zijn niet slechts één ding. Rampling gaat zo verloren in stille pijn dat het adembenemend is bij zijn eerste verschijning. Het is alsof haar ziel in een gat is gezonken. In een flashback wordt ze gezien terwijl ze in haar studio aan het werk is, terwijl ze Emmanuèle haar artistieke proces uitlegt, en het is pijnlijk om te bedenken wat de toekomst voor haar biedt. Rampling is een van onze grootste actrices.
Het is zo goed om Hanna Schygulla te zien. Ze is kort in de film, maar ze werpt een lange schaduw. Haar energie is bijna gelukzalig en de glimlach op haar gezicht komt uit de grond van haar hart. Ze is een gids, een vredestichter en een genezer. Ze vertelt Emmanuèle een verhaal over een keer dat de vrouw van een van haar klanten een rode jurk droeg. Dit verhaal en de eenvoudige manier waarop Schygulla het vertelde, brachten me tot tranen toe. Ouder wordende ouders hebben, ze zien transformeren, rollen omdraaien en omgaan met sterfelijkheid – die van hen en die van jou – is iets waar niemand zich op kan voorbereiden. Het is grappig, de dingen die er uiteindelijk toe doen, de dingen die “plakken” als het leven met de stroom meegaat.
Een broodje met een bite.
Brahms.
Luis Buñuel.
Een duik in ijskoud water.
De tedere manier waarop een moeilijke ouder zegt: “… Mijn dochter…”
Een rode jurk.
Nu te zien in bioscopen.